Қандай қоғамды алсақ та, оның рухани өзегін, мәдени сабақтастығын, адамдық келбетін айқындайтын бірегей институт бар. Ол – отбасы. Адам өзінің алғашқы қадамынан бастап, алғашқы сөзін айтып, алғашқы қуанышы мен өкінішін бастан кешіретін киелі орда – отбасы. Дәуірлер алмасса да, қоғам түрленсе де, заман ағымы өзгерсе де, отбасы құндылықтарының мәні ешқашан жоғалмайды. Керісінше, уақыт өткен сайын оның қадірін тереңірек сезіне түсетініміз анық.

Бүгінгі жаһандану дәуірінде ақпарат тасқыны, технологияның жылдам дамуы, өмір ритмінің өзгеруі жеке тұлғаның ішкі әлеміне әсер етеді. Осындай өзгерістер ортасында отбасы құндылықтарын сақтау – үлкен жауапкершілік. Өйткені отбасы – қоғамның күретамыры, адам тәрбиесінің қайнар көзі, ұлттық рухтың қалыптасу алаңы. Егер отбасы әлсіресе, қоғам да әлсірейді; отбасы берік болса, қоғам да қуатты болмақ.

I. Отбасының адам өміріндегі орны

Отбасы – жай ғана туыстық байланыстардың жиынтығы емес. Ол – адамға бағыт-бағдар беретін алғашқы мектеп, өмірдің темірқазығын үйрететін ұя. Ана мейірімі мен әке жауапкершілігі, бауырластық сүйіспеншілік – адамның бүкіл ғұмырында жолбасшы болатын сезімдер.

Әрбір тұлғаның мінезі, дүниетанымы, өмірге көзқарасы — көбіне отбасында қалыптасады. Баланың жүрегіне имандылық, үлкенге құрмет, кішіпейілдік, еңбекқорлық, сабырлылық сияқты қасиеттердің дәні дәл осы ортада себіледі. Осы дән нәр алып көктесе – қоғамда да мейірім, адалдық пен ізгілік тамыр жаяды.

II. Ұлттық болмысты сақтаудағы рөлі

Халықтың ғасырлар бойы қалыптасқан дәстүрлері, салт-санасы, шежіресі, дүниетанымы – бәрі отбасында жалғасады. Қазақ қоғамында «қара шаңырақ», «от-ана», «әулет», «ата-баба жолы» деген ұғымдардың терең мәні бар. Олар тек тұрмыстық түсінік емес, ұлттық тұрақтылықтың символы.

Отбасында айтылған бір бата, бір өнеге, бір әңгіме – ұрпаққа рухани мұра. Ұлттық болмысты, тілді, дінді, мәдениетті сақтап қалатын ең мықты қорған да – отбасы. Егер әр үй ішіндегі тәрбие мен құндылық жүйесі дұрыс болса, бүкіл елдің рухани иммунитеті күшейеді.

III. Отбасылық құндылықтарды әлсірететін қауіптер

Өкінішке қарай, қазіргі заманда отбасы институтына әсер ететін қиындықтар да бар.Бірі – материалдық құндылықтардың алдыңғы орынға шығуы. Қарбалас тіршілік, уақыт тапшылығы, жұмыс пен тұрмыстың күйбеңі адамның ішкі дүниесіне әсер етіп, отбасылық жылылықты әлсіретуі мүмкін.

Екіншісі – виртуалды әлемнің ықпалы. Әлеуметтік желілер мен интернет кейде шынайы қарым-қатынастардың орнын басып, адамдар арасындағы жылы әңгіме, көзбе-көз тілдесуді азайтып жібереді.

Үшінші қауіп – дәстүр мен мәдениеттің әлсіреуі. Ұлттық тәрбиеге мән бермеу, рухани құндылықтарды ұмыту отбасындағы бірлікке де әсер етеді.

Осы мәселелерді түсінбей, дер кезінде көңіл бөлмей тұрып, отбасы құндылықтарын нығайтуға болмайды.

IV. Отбасылық құндылықтарды нығайтудың басты жолдары

1. Ынтымақ пен өзара құрмет

Әр отбасының берекесі – сыйластықта. Отбасы мүшелерінің бір-бірін тыңдай білуі, түсіндіре алуы, қолдау көрсетуі — ең негізгі тіректердің бірі.

2. Дәстүр мен руханиятты жаңғырту

Ата-баба салтын үйрену, мерекелерді бірге атап өту, шежіре білу, ұлттық әдет-ғұрыптарды ұстану — ұрпаққа рух береді.

3. Уақытты бірге өткізу

Отбасылық кешкі ас, бірге серуендеу, әңгімелесу, кітап оқу — байланысты күшейтеді. Қарым-қатынас бар жерде ғана жылылық бар.

4. Тәрбиенің жүйелі болуы

Балаларға ақыл айту ғана емес, әрекетпен үлгі болу маңызды. Әке жауапкершілігі мен ана мейірімі – баланың өмір бойғы тірегі.

5. Білім мен еңбекке баулу

Еңбекқорлық пен ізденіс отбасынан басталады. Бұл құндылықтар адамның болашағын айқындайтын негізгі қасиеттердің бірі.

V. Қорытынды: Ұлттың болашағы – отбасының беріктігінде

Отбасы — адамзат мәдениетінің ең биік тірегі. Отбасылық құндылықтарды нығайту – жай ғана тұрмыстық міндет емес, тұтас қоғамның өркендеуіне тікелей әсер ететін стратегиялық маңызды іс.

Әр отбасының шаңырағы биік, берекесі орнаса — мемлекет те мықты болады. Ұрпақ тәрбиесі терең, руханияты бай елдің жолы да жарқын.

Сондықтан отбасы құндылықтарын сақтау – әр адамның борышы, әр әулеттің жауапкершілігі, әр халықтың болашағына жасалған ең үлкен инвестиция.