Мәжіліс спикері Ерлан Қошановтың төрағалығымен жалпы отырыс өтті. Онда депутаттар мәдениет және білім беру мәселелері бойынша заңнамалық түзетулерді бірінші оқылымда мақұлдап, ТМД аясындағы халықаралық келісімді ратификациялады.

Мәдениет және білім беру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы заң жобасына депутаттар бастамашы болды. Түзетулерді Мәжілістің Әлеуметтік-мәдени даму комитетінің төрағасы Асхат Аймағамбетов таныстырды.

Депутат заң жобасында халықаралық ғылыми жоба байқауларының жеңімпаздары мен жүлдегерлері атанған оқушыларға және оларды конкурсқа дайындаған мұғалімдерге біржолғы төлемақы төлеу туралы норма қарастырылғанын айтты. Бұрын мұндай төлемдерді тек халықаралық пәндік олимпиадалардың жеңімпаздары ғана алатын.

– Бұл норма Мемлекет басшысының дарынды балаларды қолдау жөніндегі тапсырмасын орындауға бағытталған. Бұл шара жастардың ғылыми әлеуетін дамыту және талантты оқушыларды ынталандыру үшін маңызды деп санаймыз, – деді Асхат Аймағамбетов.

Сонымен қатар оқушылардың еліміздің мәдени өміріне араласуын арттыру көзделіп отыр. Осы мақсатта мәдени ұйымдарға баруға мүмкіндік беретін «Ақылман» картасы енгізіледі. Шетелдік тәжірибеде де осындай бастамалар сәтті жүзеге асырылуда.

Тағы бір маңызды норма – университеттердің топтастыру жүйесін енгізу. Бұл ереже Мемлекет басшысының Жолдауында айтылған бюджеттен университеттерге бөлінетін гранттардың құнын олардың білім беру сапасына байланысты анықтау туралы тапсырмасына орай енгізілген.

Заң жобасында жоғары оқу орындарының түлектеріне қолдауға арналған нормалар да ұсынылған. Мүгедек баланы тәрбиелеп отырған, сондай-ақ І топтағы мүгедек адамды бағып отырған жоғары оқу орындарының түлектерін оқуға арналған мемлекеттік грантты міндетті түрде өтеуден босату қарастырылған. Ал шетелдік жоғары оқу орындарының резидентура, магистратура, аспирантура және докторантура бағдарламаларын аяқтаған тұлғаларға міндетті жұмысты өтеуді кейінге шегеру мүмкіндігі беріледі.  

Депутаттың айтуынша, мектепке дейінгі білім беру саласына да өзгерістер енгізіледі. Біріншіден, балабақша салуға берілген жер телімдерін жеке меншікке беруге тыйым салу. Бұл шара балабақшаларға арналған жерлерді сақтап, мектепке дейінгі білім берудің қолжетімділігін қамтамасыз етуге көмектеседі. Екіншіден, алты жасқа толған және мектепке дейінгі дайындықты аяқтаған балалардың 31 шілдеге дейін балабақшада қалуына мүмкіндік беру.

Бұдан бөлек түзетулерде мемлекеттік кітапханалардың қорын сақтау және кеңейту шаралары қарастырылған. Мемлекеттік кітапханаларға ақылы негізде білім беру және мәдени іс-шараларды өткізу құқығы беріледі, бұл олардың қосымша қаржы тартуына жол ашады.

Заң жобасының маңызды бағыттарының бірі – жекеменшік білім беру ұйымдарына тұлғалардың есімін беру және оны өзгерту процесін ономастикалық комиссиямен келісу тәртібін енгізу. Сондай-ақ 10-11 сынып оқушылары үшін мектеп бағдарламасымен қатар сұранысқа ие мамандықтар бойынша кəсіби дағдыларды меңгеруге мүмкіндік беру және басқа да нормалар ұсынылған.

Талқылау қорытындысы бойынша депутаттар заң жобасын бірінші оқылымда мақұлдау туралы шешім қабылдады. Заң жобасын қарау Ринат Зайытов жетекшілік ететін жұмыс тобының отырыстарында жалғасады.

Сондай-ақ Мәжіліс 2023 жылғы 8 маусымда Сочи қаласында жасалған көрсетілетін қызметтердің еркін саудасы, инвестициялар құру, қызметі және оларды жүзеге асыру туралы келісімді ратификациялады. Оның негізгі мақсаты – Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы елдері арасында қызмет көрсету бойынша еркін сауда аймағын құру.

– Келісім ТМД-ға мүше мемлекеттердің қызмет берушілері үшін серіктестер нарығында неғұрлым тиімді шарттар ұсыну туралы міндеттемелерін бекітуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар ТМД кеңістігінде неғұрлым қолайлы инвестициялық ахуал құрады, – деді А.Шаққалиев.

Министр келісімге Қазақстанның мемлекеттік сатып алулар, жер мәселелері, жер қойнауын пайдалану, табиғи монополиялар және жаңартылатын энергия көздерін реттеу секілді мәселелер жатпайтынын айтты.

Келісімді ратификациялау Қазақстанның ТМД елдерімен сауда-экономикалық ынтымақтастығын кеңейтуге, отандық қызметтердің экспортын ынталандыруға, ТМД елдерінде филиалдарын ашу кезінде отандық кәсіпорындарға қолайлы жағдай жасауға және өзара инвестицияларды тарту мен қорғауды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Мәжілістің Экономикалық реформа және өңірлік даму комитеті жол саласын реформалау мәселелері бойынша заң жобасын жұмысқа қабылдады.

Жалпы отырыста Мәжіліс депутаты Руслан Берденовтің өкілеттігін мерзімінен бұрын тоқтату мәселесі қаралды. Respublica партиясы атынан Екатерина Смолякова Мәжілістің жаңа депутаты атанды. Бүгін ол Мәжіліс депутаты ретінде ант қабылдап, Әлеуметтік-мәдени даму комитетінің мүшесі болып сайланды.

Жалпы отырыс соңында мәжілісмендер әлеуметтік-экономикалық мәселелер бойынша мемлекеттік органдарға 20 депутаттық сауал жолдады. Олар Мәжілістің ресми сайты мен Telegram-арнасында жарияланды.