Ауылдарда кадрлық аштықты шешу жолдары: «Дипломмен ауылға» жобасын іске асыру туралы
Урбанизация және ауыл тұрғындарының қалаларға қоныс аударуы тек қалаларда ғана емес, ауылдық жерлерде де әлеуметтік проблемаларды күшейтеді. Білікті кадрлардың көші-қон ағыны салдарынан ел ауылдарында білікті кадрлардың тапшылығы проблемасы шиеленісе түсті.
Білікті жұмыскерлердің жетіспеушілігі проблемасын шешу және ауылдық елді мекендердің кадрлық әлеуетін арттыру мақсатында республикада 2009 жылдан бастап «Дипломмен ауылға» жобасы іске асырылуда.
Жоба аясында ауылдық жерлерде тұратын және жұмыс істейтін жас мамандарды қаржылай қолдау көзделген. Атап айтқанда, жобаға қатысушылар үшін айлық есептік көрсеткіштің жүз еселенген мөлшеріне тең мөлшерде біржолғы көтерме жәрдемақы және айлық есептік көрсеткіштің бір мың бес жүз еселенген мөлшерінен аспайтын сомада тұрғын үй сатып алу және салу үшін бюджеттік кредит пайдаланылады.
2019-2022 жылдары «Дипломмен ауылға» жобасы аясында 35,5 мыңнан астам адам 9,5 млрд теңгеге көтерме жәрдемақы алды және 16 мыңнан астам маманға 64,4 млрд теңге сомасында тұрғын үй сатып алуға бюджеттік кредиттер берілді.
Өңірлер бөлінісінде 2022 жылы ең көп маман Түркістан (1618 адам), Батыс Қазақстан (1031 адам), Алматы (959 адам), Солтүстік Қазақстан (872 адам) және Қызылорда (661 адам) облыстарында көтерме жәрдемақы алды. Ал ең төменгі көрсеткіштер Ұлытау (76 адам) және Абай (253 адам), сондай-ақ Атырау (126 адам), Шығыс Қазақстан (312 адам) және Қарағанды (351 адам) облыстарында тіркелді.
Мамандықтар бойынша білім беру саласы үлкен сұранысқа ие, оған 6 197 адам тартылды (64%). Танымалдық бойынша екінші орында – денсаулық сақтау. Бұл саланы 2 105 адам таңдады (21,7%). Одан әрі АӨК (427 адам немесе 4,4%) және спорт (349 адам немесе 3,6%) саласындағы мамандықтар келеді. Мемлекеттік басқару (235 адам немесе 2,4%), мәдениет (253 немесе 1,4%) және әлеуметтік қамсыздандыру (124 немесе 1,3%) салаларындағы мамандықтар аз танымал болды.
2022 жылы тұрғын үй сатып алуға берілетін бюджеттік кредиттердің басым бөлігі Қызылорда (285 кредит), Түркістан (280), Батыс Қазақстан (239), Алматы (219) және Ақмола (183) облыстарында берілді. Берілген кредиттер бойынша ең төмен көрсеткіштер Атырау облысында (22 кредит), сондай-ақ Ұлытау (35) және Абай (72) облыстарында тіркелді.
Айта кету керек, ағымдағы жылы мамандарға әлеуметтік қолдау шараларын ұсыну мөлшеріне қатысты кейбір өзгерістер болды. Осылайша, 2024 жылдан бастап аудан орталықтарына жұмыс істеуге келген мамандар үшін бюджеттік кредит 2 500 АЕК сомасына ұлғаяды, қалғандары үшін ауылдық елді мекендер 2 000 АЕК-ке дейін өседі.
Садуахасова Диана, аға сарапшысы