Cемей5°С
Ауа-райы
  • Абай14°С
  • Аягөз17°С
  • Ақсуат16°С
  • Бородулиха18°С
  • Қалбатау19°С
  • Курчатов18°С
  • Көкпекті16°С
  • Үржар17°С
478.93 534.96 5.16

1929 жылы Семей циркінің аренасында Қажымұқанды не таң қалдырды

25-01-2023, 11:24 Думан Кенжеғазыұлы

Семей циркі туралы алғашқы хабарландырулар 1897 жылдан басталады. Содан кейін «Томский листок» газетінде облыс орталығында шотланд циркінің гастрольдік сапарлары туралы жазба пайда болды. 

Алайда цирктің тұрақты ғимараты Семей қаласында 1910 жылы ғана пайда болады. Оны Ғұмар Измайлов тұрғызады. Ағаш ғимарат жабдықтар зауытының маңында орналасқан. Кейін цирк жалға беріліп, қайта сатылды. 1917 жылы ғимарат Арригони – фон – Гротто атты итальяндық қызметшіні сатып алады. 

1917 жылдың сәуір айының басында біздің қалада итальяндық цирктің салтанатты ашылуы өтті. Қойылым үш үлкен бөлімге бөлінді. Аренада мәскеулік және шетелдік әртістер жарқын нөмірлермен өнер көрсетті.  Сонымен, 1918 жылы ғимаратты Владимир Феррони есімді басқа итальяндық жалға алады. Сол жылдың жазында аренада француз күресінен халықаралық чемпионат өтуде. 

Ағаш цирк ғимараты жыл сайын жарамсыз болып қалатын күйге жетті. 1925 жылы облыстық атқару комитеті оны бұзу туралы қаулы шығарады. 1928 жылдың күзінде жаңа цирк ғимаратының салтанатты ашылуы өтті. Ғимарат ЦУМ ауданында салынған. 

1929 жылдың көктемінде Француз күресінен жарыстың ашылуы өтті, оған үздік балуандар, соның ішінде атақты қазақ батыры Қажымұқан Мұнайтпасов қатысты.

Осы жылдың жазында «Прииртышская правда» газеті Семей циркінің аренасында атақты Қажымұқан таныстырылатынын хабарлады. Оның керемет күші туралы жаңалық бүкіл ауданға тез тарады. Газет беттерінде олар тек Қажымұқан туралы жазды. Спектакльдердің бірінде ол бүкіл цирк манежі арқылы 10 адамнан тұратын арбаны тістерімен тасымалдады, сонымен қатар қалың темірді майыстыру арқылы галстук пен Самсонның белбеуін байлады. 018.kz редакциясы 1929 жылы газетте жарияланған Қажымұқан туралы жарнамалық постерді тапты. 

1939 жылы цирктің қайғылы жағдайы туралы тағы да айтылды. Белгілі болғандай, 11 жыл ішінде барлық тірек құрылымдары шіріген. Екі жылдан кейін комиссия ғимаратты қайта қарап, оның жұмысын тоқтатуға шешім қабылдады. 1943 жылы цирктің ағаш құрылымы бұзылды.

Руслан Шакабаев, 018.kz

Пікірлер (0)

Кликните на изображение чтобы обновить код, если он неразборчив