Қазақстанның халықаралық мәселелерді шешуге қосқан үлесі және елдің өсіп келе жатқан орта держава ретіндегі жаңа рөлі 13-15 желтоқсанда Абу-Дабидегі Француз халықаралық қатынастар институты (IFRI) ұйымдастырған 17-ші жыл сайынғы World Policy Conference конференциясындағы пікірталастардың назарында болды.

Тьерри де Монбриаль, Еуропаның жетекші ғылыми орталықтарының бірі IFRI негізін қалаушысы және тұрақты Президенті, конференция сессиясын «көп векторлы сыртқы саясаттар?», халықаралық қоғамдастықтың жауапты серіктесі ретінде елге танылуға лайық Қазақстанның дипломатиялық бағыты осылай сипатталатынын ерекше атап өтті. Бұл ретте, көрнекті француз ғалымының пікірінше, Қазақстан «сыртқы саясаттағы осындай тәсілдерді патенттеп қана қоймай», соңғы жылдары орта держава ретінде түрлі халықаралық сын-қатерлерді шешуде белсенді қатысушы бола бастады.

Демек, Т. де Монбриаль атап өткендей «Қазақстанның сыртқы саясаты неден негізделеді, ол олардың арасындағы шиеленістің күрт артқан дәуірінде әртүрлі геосаяси күш орталықтарымен оң қарым-қатынасты қалай сақтай алады және біздің еліміз жаңа мәртебеде, әсіресе қақтығыстарды реттеу мәселелерінде не істей алады?» – деген сұрақтар орынды.

Одан кейінгі пікірталас барысында Қазақстан Сыртқы істер министрінің орынбасары Роман Василенко еліміздің сыртқы саясатының теңгерімділігі мен прагматизмін түсіндіру ретінде киіз үйдің үлгісін келтірді. «Қазақтардың дәстүрлі үйінде бұрыштар жоқ. Тиісінше, бір немесе басқа жағын қабылдау, бокс рингіндегідей бір немесе басқа бұрышты таңдау қажеттілігі біздің менталитетімізге қайшы келеді».

«Қазақстанда елдердің блоктарға бөлінуі қабылданбайды. Егер мемлекеттер қандай да бір тарапты иеленуі керек болса, онда бәсекелестіктен гөрі ынтымақтастықты таңдау керек; оқшауланудан гөрі өзара әрекеттесу; заңсыздықтан гөрі құқықтың үстемдігі; өзара ерекшелік пен нөлдік нәтиже беретін ойындардан гөрі өзара пайда мен жалпыға бірдей ұтыс тұжырымдамасы (win-win)». Дипломат атап өткендей, осы тәсілдің арқасында Қазақстан барлық серіктестермен өзара сыйластық пен өзара тиімді байланыс орнатты және әлемнің ешбір елімен шиеленісті қарым-қатынастары жоқ.

Халықаралық қауіпсіздік жүйесінің дағдарысы жағдайында орта державалардың іс жүзінде не істей алатындығы туралы айта келе, министрдің орынбасары Астананың БҰҰ-ны әлемдік даму мен қауіпсіздік мәселелерін шешуге арналған жалғыз жаһандық ұйым ретінде нығайтуды жақтағанын және жақтайтынын атап өтті. «Бұл үшін, Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев атап өткендей, БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің реформасы баяғыда пісіп-жетілді, ол көптеген жылдар бойы соғыс пен бейбітшіліктің көптеген принципті мәселелері бойынша тығырыққа тірелді. Қазақстан Қауіпсіздік Кеңесінің неғұрлым өкілді болуы және қазіргі заманғы шындықты көрсете отырып, неғұрлым әділ ұсынуды қамтамасыз етуі тиіс деп санайды».

Р. Василенконың айтуынша, «орта держава ретінде – біз бұл анықтаманы жауапкершілікпен қабылдаймыз – біздің көзқарастарымызды бөлетін басқа елдермен ынтымақтастықта, пікірлес елдердің белгілі бір желісі ретінде және ұжымдық шешімдерді іздеуде, әлемдік супердержаваларды қажеттілікке сендіру, бүкіл адамзаттың мүдделерін есепке алу және климаттың өзгеруі, теңсіздік, кедейлік және т.б. сияқты барлығымыздың алдымызда тұрған принципті сұрақтарға жедел жауап табу үшін жұмыс істеуді жалғастыра аламыз."

Модератордың өтініші бойынша Қазақстанның Украинадағы әскери жанжалға көзқарастарына түсініктеме бере отырып, дипломат «Президент Қ. Тоқаев бұл мәселені шешу тек дипломатиялық жолмен ғана мүмкін болатынын және біз жанжалды тез арада тоқтатуды және келіссөздер үстеліндегі келіспеушіліктерді реттеуді жақтайтынымызды бірнеше рет айтты. Өз тарапынан Қазақстанда осы бағыттағы күш-жігерді барынша қолдауға дайын».

Панельдік пікірталасқа Сербия Парламентінің Спикері Ана Брнабич пен Грузия Сыртқы істер министрінің бірінші орынбасары Лаша Дарсалия да қатысты, олар талқыланатын мәселелерге өз елдерінің көзқарастарын ұсынды.

Әлемдік геосаясат пен экономика мәселелерін қарастырған конференция жұмысына Еуропа мен Америка, Азия және Африка елдерінің саясаткерлері, дипломаттары, сарапшылары, бизнесмендері мен журналистері, сондай-ақ Халықаралық Валюта Қоры мен экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы сияқты халықаралық ұйымдардың өкілдері қатысты.