Депутаттар міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру мәселелері бойынша заң жобасымен жұмысты бастады. Бүгін Әлеуметтік-мәдени даму комитетінде жобаның таныстырылымы өтті. Жиынға комитет төрағасы Асхат Аймағамбетов жетекшілік етіп, Мәжіліс вице-спикері Дания Еспаева қатысты. 

Дания Еспаева міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесін  енгізгелі бес жыл өтсе де медициналық көмектің сапасы мен қолжетімділігі айтарлықтай жақсармағанын баса айтты. Сондай-ақ Мемлекет басшысы аталған заң жобасын осы сессияның соңына дейін қабылдауды тапсырғанын еске салып, ол бойынша жедел жұмыс ұйымдастыруды сұрады.

– Сақтандыру жүйесінің қордаланған проблемалары бойынша азаматтар, әсіресе, сақтандыру жарнасын төлеп,  бірақ сапалы медициналық көмекті толық ала алмай отырған адамдардан көптеген өтініш түсуде. Сақтандыру жүйесінің қаржылық моделінде теңгерімсіздік байқалады, медициналық ұйымдар уақытылы қаржыландыруда үнемі қиындыққа тап болады. Бұл өз кезегінде науқастарға да әсер етеді, – деді Д.Еспаева.

Заң жобасы бойынша Денсаулық сақтау министрі Ақмарал Әлназарова баяндама жасады. Оның айтуынша, МӘМС жүйесін енгізгеннен бастап денсаулық сақтауды қаржыландыру үш есеге өскен. Оның ішінде МӘМС жүйесі қаражатының үлесі 0,4 трлн теңгеден 1,3 трлн теңгеге дейін ұлғайған.

– Жүйедегі мына проблемалар әлі де өзекті: азаматтардың МӘМС жүйесімен қамтылуының төмендігі және медициналық көмектің аралас пакеттерін әкімшілік басқарудың күрделілігі. Қазір денсаулық сақтауды қаржыландыру аралас бюджеттік-сақтандыру моделі бойынша жүргізіледі. Дегенмен тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемі және МӘМС пакеттерінің болуы әкімшілік басқаруды қиындатып, толыққанды сақтандыру жүйесіне көшуді баяулатып отыр, – деді А.Әлназарова.

Министр медициналық көмекті пакеттер бойынша жасанды бөлу проблемасын шешу үшін 2026 жылдан бастап тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемі пакетінен негізгі міндеттемелерді МӘМС жүйесіне ауыстыру арқылы кезең-кезеңімен біріктіруді ұсынды. Бұл ретте ТМККК пакетінде медициналық қызметтердің мына түрлері қолжетімді болып қала береді: вакцинация және онкологиялық скринингтер, әлеуметтік мәні бар ауруларға күдіктенген жағдайдағы диагностикалар, жұқпалы аурулар кезіндегі медициналық көмек және басқалар.

– 2026 жылы 1 қаңтардан бастап МӘМС жүйесіне жарналарды есептеу үшін базаның жоғарғы шегін арттыру ұсынылады. Бұл өзгерістер барлық жалдамалы жұмысшы мен оларға жұмыс берушілердің шамамен 9 пайызына қатысты. Себебі қазір табысы жоғары адамдар пропорционалды түрде аз төлейді, – деді А.Әлназарова.

Министрдің ақпаратынша, бүгінгі күні шамамен 16,7 млн адам сақтандырылса, оның 12,1 миллионы жеңілдікті санаттарға жатады, 3,3 млн адам МӘМС жүйесінен тыс қалған. Бұдан бөлек ресми тіркелген жұмыссыз азаматтардың МӘМС жарналарын төлеу шығындарын жергілікті бюджетке жүктеу ұсынылып отыр. Осы шаралардың есебінен 2026 жылы МӘМС жүйесімен қосымша 1 миллионнан астам адамды қамту жоспарлаған.

Баяндаманы тыңдаған соң депутаттар заң жобасын пысықтауға қатысты ұсыныстарын айтты. Мысалы, азаматтардың сақтандыру төлемдерін жеке шоттарына жинау мүмкіндігін қарастыру, МӘМС жүйесі бойынша ем алу шараларына арналған қосымша ашу, Face ID қолдану, кәсіпкерлерге түсетін жарна жүктемесін саралау, сақтандыру төлемдерін жүйелендіру және басқалар ұсынылды. Депутаттар Үкіметтің МӘМС бюджетін ұлғайту арқылы ТМККК бюджетін қысқарту туралы ұсынысына алаңдаушылық білдірді.

Сондай-ақ сақтандыру аясындағы стоматологиялық көмек жүйесінің кемшіліктерін шешуге, жұмыссыз адамдар мен полигоннан зардап шеккен азаматтардың медициналық көмек алуын қамтамасыз етуге, сақтандырылған азаматтардың құқықтарын қорғауға қатысты нақтылау сұрақтары қойылды.

– Мәселенің бәрі тек Денсаулық сақтау министрлігіне байланысты емес екенін көріп отырмыз. Алдыңғы жылы МӘМС бойынша республикалық бюджеттен 500 миллиардтан астам теңге бөлінуі керек болса, соның 50 пайызы берілмеген. Бұл – қаншама азаматтың емшарасы, қан талдаулары, дәрісі. Үкіметтің, Қаржы министрлігінің тарапынан осы мәселе шешілмей отыр. Сондай-ақ орташа жалақы бойынша мемлекеттен МӘМС-ке түсуі қажет қаржының да 200 млрд теңгеден астамы түспеген. Бұдан бөлек тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемі пакетін толық алып тастауға болмайды деп есептеймін. Осы және өзге де нормаларды пысықтап, әлі де қарастыруымыз керек, – деп қорытындылады Асхат Аймағамбетов.

Заң жобасын талқылау Гүлдара Нұрымова жетекшілік ететін жұмыс тобында жалғасады. Жиын барысында айтылған ұсыныстар ескерілетін болады.