Конституция күні: тарихи негіздер. Қазақстанның қазіргі Конституциясы 1995 жылғы 30 тамызда бүкілхалықтық референдумда қабылданды. Бұл қадам тәуелсіз мемлекеттің құқықтық негізін нығайтып, мемлекеттік билік жүйесін айқындады. Конституцияның 1-бабында Қазақстан өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырады, ең қымбат қазынасы – адам, оның өмірі, құқықтары мен бостандықтары деп жариялайды.

1993 жылғы алғашқы Конституция қысқа мерзімде қолданылды, себебі ол өтпелі кезеңнің қиындықтарын толық еңсере алмады. 1995 жылғы жаңа Конституция мемлекеттің ұзақ мерзімді даму бағытын айқындап, билік тармақтарының бөлінуін, азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын және олардың қорғалу тетіктерін нақты бекітті.

Конституция және мемлекеттік қызмет. Конституцияның 33-бабы әрбір Қазақстан Республикасының азаматына мемлекеттік қызметке тең қол жеткізу құқығын кепілдейді. Бұл қағида мемлекеттік қызмет жүйесінің ашықтығын және меритократия қағидатын қамтамасыз ету үшін негізгі болып табылады.

Мемлекеттік қызмет туралы заңның 4-бабында қызметтің негізгі қағидаттары айқындалған: заңдылық, азаматтардың құқықтарын сақтау, кәсібилік, ашықтық және есептілік. Бұл қағидаттар Конституцияда бекітілген нормаларды іске асырудың тікелей механизмі ретінде қызмет етеді.

Мемлекеттік қызметшіні даярлау және дамыту.Мемлекеттік қызметтің тиімділігін арттыру үшін кадрларды кәсіби даярлау, қайта даярлау және біліктілікті арттыру маңызды. Елімізде Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Мемлекеттік басқару академиясы мемлекеттік қызметшілерді даярлаудың және оқытудың негізгі орталығы болып табылады. Мұнда қызметшілер заманауи басқару құралдарын, стратегиялық жоспарлау, мемлекеттік саясатты бағалау және азаматтармен тиімді коммуникация дағдыларын меңгереді.

Конституция қағидаттарына сүйене отырып, мемлекеттік қызметшінің негізгі миссиясы – халыққа сапалы қызмет көрсету, заңды сақтау және мемлекеттің тұрақты дамуына үлес қосу.

Қазіргі сын-тегеуріндер және болашақ.Бүгінгі таңда мемлекеттік қызмет бірқатар сын-тегеуріндермен бетпе-бет келуде: цифрландыру, қоғамның ашықтық пен есептілікке деген жоғары сұранысы, кадрлардың тұрақсыздығы, сондай-ақ жаңа буын мемлекеттік қызметшілерін қалыптастыру қажеттілігі.

Конституция бұл жағдайда тұрақтылықтың және сабақтастықтың кепілі болып қала береді. Оның қағидаттарын ұстану мемлекеттік қызметтің заманауи талаптарға бейімделуіне мүмкіндік береді.

Конституция – бұл тек құқықтық құжат қана емес, ол мемлекеттік қызметтің барлық жүйесінің іргетасы. 

Мемлекеттік қызметші үшін Конституцияны білу – кәсіби этиканың, заңдылықтың және халық алдындағы жауапкершіліктің басты өлшемі.

30 тамыз – бұл өткенді еске алып қана қоймай, болашаққа жауапкершілікпен қарау күні. 

Әр мемлекеттік қызметші үшін бұл күн өзінің қызметтік парызын Конституция қағидаттарына сай адал орындау қажеттігін тағы бір еске салады.

Алуа САБАЛАКОВА, Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы

Мемлекеттік басқару академиясының Абай облысы бойынша

филиалының аға оқытушысы.