Астанада «Әлеуметтік инклюзивтілікке қол жеткізу мақсатында Мүгедектердің құқықтары туралы БҰҰ конвенциясын жүзеге асыру» халықаралық семинары аясында Қазақстан Республикасының 2030 жылға дейінгі инклюзивті саясат тұжырымдамасының жобасы бойынша қоғамдық тыңдаулар өтті. Іс-шараға қатысушылар Қазақстанда неғұрлым инклюзивті қоғам құруға бағытталған тұжырымдаманы одан әрі іске асыру бойынша өз ұсынымдарын ұсынды.

Іс-шараға мүгедектер ұйымдары халықаралық одағының төрағасы Василий Назаренко, ҚР Президенті жанындағы халықтың әлеуметтік осал топтарының құқықтары жөніндегі уәкіл Сейтжан Кенжеғұл, БҰҰ-ның ҚР Тұрақты үйлестірушісі Кеңсесінің Басшысы Құртмолла Абдулганиев, ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі Асқарбек Ертаев, ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің кеңесшісі, ITeachME қорының директоры Захира Бегалиева, үкіметтік емес ұйымдардың өкілдері және 11 елдің халықаралық сарапшылары қатысты.

Мемлекет Басшысының тапсырмасы бойынша ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі 2030 жылға дейінгі инклюзивті саясат тұжырымдамасының жобасын қоғамдық бірлестіктердің ұсыныстарын, халықаралық тәжірибені және БҰҰ Мүгедектердің құқықтары жөніндегі комитетінің ұсынымдарын ескере отырып әзірледі. Бұл құжаттың басты мақсаты – Қазақстанда мүгедектігі бар адамдардың өмір сүру сапасын арттыру.

ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің мүгедектігі бар адамдар мәселелері жөніндегі кеңесшісі Захира Бегалиеваның ақпараты бойынша, тұжырымдама жобасын әзірлеу кезінде мүгедектігі бар адамдардың негізгі проблемалары мен қажеттіліктерін, инклюзивті қоғамның қалыптасу перспективаларын анықтау үшін ауқымды зерттеулер жүргізілді. Сауалнамамен республиканың барлық өңірлеріндегі қалалар мен ауылдық елді мекендерде 3200-ден астам адам қамтылды. Бұл әртүрлі топтағы нозологиясы және мүгедектігі бар азаматтар мен балалардың ата-аналары.

Сонымен қатар 4 фокус-топтық пікірталас өткізілді, олардың әрқайсысына мүгедектігі бар адамдар, олардың қамқоршылары, азаматтық белсенділер қатарынан 15-тен астам адам қатысты.

«Зерттеу барысында мүгедектігі бар азаматтардың өмір сүру сапасының әртүрлі аспектілері зерттелді. Оның ішінде мүгедектігі бар адамдарды олардың құқықтары туралы хабардар ету, инклюзивті білім беру, жұмысқа орналастыру, медициналық көмек көрсету, көлік қызметтерінің қолжетімділігі, мемлекеттік мекемелер, мәдениет, спорт объектілері және басқалар мәселелері бар. 

Зерттеу барысында жиналған мүгедектігі бар адамдардың пікірлері, ұсыныстары мен пікірлері тұжырымдама жобасын әзірлеу кезінде ескерілді», – деп атап өтті ол.

Сондай-ақ, Тұжырымдама жобасында БҰҰ-ның тіршілік әрекетінің барлық салаларында теңдік пен кемсітпеуді қамтамасыз ету және кедергісіз ортаны қалыптастыру жөніндегі ұсынымдары ескерілген.

Құжатта кемсітушіліктің кез келген түрін болдырмау мақсатында әртүрлі заңдар мен нормативтік-құқықтық актілерге одан әрі түзетулер енгізу көзделеді. Бұл процеске республиканың барлық мемлекеттік органдары тартылатын болады.

«Тұжырымдама жобасының тұжырымдамалық жаңалығы республикадағы мүгедектіктің медициналық-әлеуметтік-әлеуметтік-құқық қорғау моделіне көшу болып табылады. Бұл тәсіл мүгедектігі бар адамдардың өз құқықтары мен еркіндіктерін толыққанды жүзеге асыруын шектейтін немесе оған тосқауыл болатындай кез келген кедергілерді анықтауға және еңсеруге бағытталған», – деп атап өтті ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі Асқарбек Ертаев.

Тұжырымдама бекітілгеннен кейін оны іске асыру шеңберінде мынадай: теңдік пен кемсітпеуді, құқықтық қорғалуды және сот төрелігіне қол жеткізуді, қызметтердің барлық түрлерінің қолжетімділігін, жеткілікті өмір сүру деңгейін және әлеуметтік қорғауды қамтамасыз ету, еңбек пен өндірістік ортаның инклюзивті нарығын құру, инклюзивті білім беруді, кедергісіз ортаны және басқаларды қалыптастыру сияқты түрлі бағыттар бойынша жұмыс көзделеді.

Бұл жұмыстың нәтижесі кедергілерді алып тастау және Қазақстанда мүгедектігі бар адамдардың толыққанды өмір сүруі үшін тиісті жағдайлар жасау қажет болады.