Вице-премьер Серік Жұманғарин мен АҚШ-тың сауда өкілі, елші Кэтрин Тай екі ел арасындағы сауда-экономикалық қатынастардың өзекті мәселелерін талқылады.

Келіссөз барысында 1974 жылғы АҚШ-тың Сауда туралы заңына қабылданған шетелге эмиграцияға кедергі келтірген және адам құқықтарын бұзған елдермен сауданы шектейтін түзетудің (Джексон-Вэник түзетуі) күшін жою перспективалары қарастырылды. 

Кездесуде Серік Жұманғарин Қазақстан бұл түзетуді жою мәселесін бірнеше рет көтергенін атап өтті. Атап айтқанда, 2023 жылдың мамырында АҚШ Конгресінің Өкілдер палатасына «Қазақстанмен тұрақты қалыпты сауда қатынастары туралы 2023 жылғы Заң жобасы» (Kazakhstan Permanent Normal Trade Relations Act of 2023) қарауға жіберілді, бұл Қазақстанға PNTR мәртебесін беру үшін қажетті шараларды қабылдауға бағытталған.

«Қазіргі уақытта заң жобасын Өкілдер палатасының 33 мүшесі қолдады, құжат АҚШ Өкілдер палатасының Комитеті жолдар және құралдар комитетінің Сауда жөніндегі кіші комитетінде қаралуда. Біз Джексон-Вэник түзетуінің Қазақстанға қатысты күшін жою бойынша жұмыстың тезірек оң нәтижесіне үміттенеміз», — деп Серік Жұманғарин американдық тарапқа жүгінді.

Сондай-ақ тараптар Қазақстан мен АҚШ арасындағы сауда-экономикалық байланыстарды нығайтудағы Жалпы преференциялар жүйесінің (GSP) ерекше рөлін талқылады. Американдық нарыққа шикізат жеткізетін қазақстандық кәсіпорындар үшін преференциялар жүйесін одан әрі қолданудың маңыздылығы атап өтілді.

Қазақстанның Орта дәліз жобаларында, Ғаламдық инфрақұрылым және инвестициялар бойынша серіктестік (PGI) басымдықтарына сәйкес, американдық инвесторлар үшін қолайлы жағдай жасауға дайын екені атап өтілді.

«Біздің мақсатымыз – транзит көлемін одан әрі ұлғайту перспективасымен инфрақұрылымдық жобаларды дамыту. Орта дәліз мультимодальды көлік мүмкіндіктерін қамтитындықтан, тауарлардың кедергісіз қозғалысын қамтамасыз ету, оны тиімдірек және экономикалық жағынан тиімдірек ету қажет. Мұндай жобаларды қажетті қаржыландыруды қамтамасыз ету үшін DFC, EximBank және USAID сияқты даму институттарының белсенді қатысуын құптаймыз», — деді Серік Жұманғарин.

Сондай-ақ тараптар өңірлік деңгейде азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету, Қазақстанның ауыл шаруашылығы әлеуетін АҚШ-тың ең жақсы технологиялары мен тәжірибелерін пайдалана отырып дамыту мүмкіндіктерін талқылады.

Анықтама: 1974 жылы АҚШ-тың Сауда туралы заңына түзету қабылданды (Джексон-Вэник түзетуі), ол шетелге эмиграцияға кедергі келтірген және адам құқықтарын бұзған елдермен сауданы шектейді. Түзету КСРО-ға, Қытайға, Вьетнамға, Албанияға, кейіннен посткеңестік елдерге қатысты болды. Бүгінгі күні түзету Қазақстан, Өзбекстан, Тәжікстан және Түрікменстанға қатысты қолданылып келеді. Қазақстанға қатысты түзету АҚШ Конгресімен жыл сайын тоқтатылады (бірақ жойылмайды). Джексон-Вэник түзетуін жою мәселесі Қазақстан мен АҚШ арасындағы екіжақты кездесулер барысында әртүрлі деңгейлерде үнемі талқыланады.