Қазақстанға қарағанда көрші елдер – Ресей мен Беларусьте сүт саласына субсидия әлдеқайда көп бөлінеді. Осы елдер тарапынан импорттың жоғары болуы да содан. Қазіргі кезде құрғақ сүттің бағасы 33%-ға төмендеді, Беларусь майының құны 3 000 теңгені құрайды. Бұл туралы Қазақстанның сүт өңдеушілерінің жылдық жиналысы барысында белгілі болды. Жиында сүт өңдеушілер мен Ауыл шаруашылығы министрлігі саланың өзекті мәселелерін талқылады.

«Соңғы үш жылда сүт өнімдері өндірісінің өсу қарқыны байқалады. Атап айтқанда, сары май өндірісі 31%-ға, ірімшік 25%-ға, ашытылған сүт өнімдері 12%-ға және сүт 3%-ға өсті. Өндірістің өсуіне қарамастан, өңдеушілердің негізгі бас ауруы шикізат жинау және оның маусымдылығы болып қала береді», – деді Қазақстан  сүт одағының директоры Владимир Кожевников.

Ауыл шаруашылығы министрлігінің өкілі Нұрбала Аймаханова министрліктің шикізат базасын ұлғайту және қайта өңдеушілердің өздерін қолдау үшін қабылдап жатқан шаралары туралы айтты.

Сонымен қатар, «Эмиль» ЖШС директоры Анна Аберле компания екі жыл бойы сары майға субсидия алмайтынын атап өтті.

«Тауарлық сүттің бағасы 60%-ға өсті, бірақ сатып алу қабілеті мен әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағасын реттеу сары майдың құнын пропорционалды түрде арттыруға мүмкіндік бермейді», – деді ол.

Сондай-ақ, «Эмиль» ЖШС директоры аграрлық саланың стратегиялық дамуын айқындау және субсидиялау механизмін тұрақтандыру қажеттігін айтты.

«Мемлекеттік қолдау шарттарының жиі өзгеруі бизнестің дамуына кедергі келтіреді», – деді ол.

«Айс плюс» сүт компаниясының басшысы Қуаныш Ищанов отандық кәсіпорындарда шикізат тапшылығы барын айтты. Қазақстанда өндірілген 4 млн тоннаға жуық тауарлық сүт 2,2 млн тонна көлемінде шикізатқа қайта өңдеушілердің қажеттілігін толық көлемде қамтамасыз етуге тиіс. Алайда, бүгінгі таңда өңдеуге тек 1,7 млн тонна тауарлық сүт түседі.

«Қазақстанда сүт өнімдерін өндіру үшін отандық өндірушілерге қарағанда Беларусь пен Ресейден құрғақ сүт пен май сатып алу тиімдірек. МСК ұсынған тәсілдерді ескере отырып, өндірілген емес, сатылған майды субсидиялау жоспарланатын мұнай өндірісі тиімді болмайды. Субсидиялау қағидаларының өзгеруі жазғы маусымда жергілікті тауар өндірушілерден толық сүтті сатып алудың азаюына және сары май өндірісінің төмендеуіне әкеледі. Бүгінде сүт саласы бұрынғыдан да мемлекеттік қолдауды көбірек қажет етеді», – деп қосты ол.

Сондай-ақ, Ауыл шаруашылығы министрлігінің сүт өңдеу кәсіпорындарын субсидиялау тәсілдерін өзгерту жөніндегі жоспарларын «Молком-Павлодар» ЖШС басшысы Виталий Михайлов атап өтті.

«Егер қайта өңдеушілердің проблемасы еленбесе, онда компаниямыз әлеуметтік маңызы бар тауарлардың ассортиментін қысқартуға мәжбүр болады», – деп шағымданды ол.

«Фудмастер» компаниясының өкілі Мадина Валиева компаниялардың көбіне сары май өндіру тиімсіз болып қалғанын атап өтті.

«Сүт және сүт өнімдерінің қауіпсіздігі туралы» техникалық регламент талаптарына жеке шаруашылықтардан (ЖПШ) өңдеуге түсетін шикізат-сүттің салмақтық үлесінің сәйкес келмеуі және Қазақстанға ұсынылған өтпелі кезеңнің 2025 жылғы 1 қаңтарда аяқталуы туралы «Туған алқап» ӘКК өкілі Талғат Сұлтанов атап өтті. Шикізат сапасын арттыру жолдарының бірі ретінде ӘКК өкілі аккредиттелген дайындаушы ұйымдар үшін ҚҚС субсидиялауды қалпына келтіруді ұсынды.

«Саладағы 150 кәсіпорынның жартысы пайдаланылатын шикізаттың 70%-ын жеке қосалқы шаруашылықтардан сатып алады. Жеке кәсіпкерліктен сатып алынатын шикізаттың сапасы техрегламент талаптарына сәйкес келмейтінін және оның сапасын жақсарту бойынша жұмыс тиісті түрде жүргізілмейтінін мойындау керек. Осылайша, өтпелі кезеңнің аяқталуымен сүт өңдеу кәсіпорындары сүт шикізатының одан да үлкен тапшылығына тап болуы мүмкін», – деді Талғат Сұлтанов.

Жиында спикерлер ветеринария, сауда желілерінің сөрелеріне қол жеткізу, ішкі нарықты қорғау және экспорт мәселелерін көтерді.

Ауыл шаруашылығы министрлігі сүт өңдеу кәсіпорындарының дәлелдерін назарға ала ма, жоқ па, уақыт көрсетеді.