Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрінің бірінші орынбасары Қайрат Омаров Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттіктің (АЭХА) Бас директоры Рафаэль Гроссимен кездесті.

Қ. Омаров АЭХА Бас директорын қайта сайлануымен құттықтап, Қазақстан атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалану саласында Агенттікпен жан-жақты ынтымақтастықты дамытуға үлкен мән беретінін атап өтті.

Қазақстанның атом өнеркәсібін дамыту бойынша жүйелі жұмыс жүргізіп жатқаны, оның ішінде еліміздегі бірінші атом электр станциясын (АЭС) салу жоспары бар екені атап өтілді. Осы тұрғыда Қ. Омаров Қазақстанның ядролық инфрақұрылымына кешенді шолу бойынша жақында өткен АЭХА миссиясының нәтижелерін құптады. Миссияның қорытындысында Қазақстан атом энергетикасы инфрақұрылымы бойынша ұсынымдарды толығымен орындады деп айтылады.

Ол Қазақстан мен АЭХА арасындағы ынтымақтастықтың негізгі басым бағыттарының бірі техникалық ынтымақтастық бағдарламасы болып табылатынын, оның аясында Қазақстан заманауи технологияларды енгізу бойынша медицинадағы (рак ауруымен күресу) және ауыл шаруашылығындағы ядролық технологиялар (өнімділікті арттыру, суды тазарту, азық-түлік қауіпсіздігі), бұрынғы Семей полигоны аумағын экономикалық айналымға қайтару және т.б. 63 жобаны (11 республикалық, 46 өңірлік және 6 өңіраралық) жүзеге асырып жатқанын атап өтті.

Өз кезегінде Р. Гросси Қазақстан тарапына АЭХА қызметіне қолдау көрсеткені үшін алғыс айта отырып, Қазақстанның ядролық қаруды таратпау және атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалану саласындағы ерекше рөлін атап өтті.

Бас директор еліміздің атом өнеркәсібін дамыту жөніндегі жоспарларын құптап, АЭХА-ның ядролық энергетиканы, радиациялық медицинаны, ядролық ғылым мен білім беруді дамытуға, оның ішінде АЭС құрылысы бағдарламасын іске асыруға ядролық энергетиканы дамытуға жан-жақты көмек көрсету үшін тәжірибемен бөлісуге және сарапшылық әлеуетті ұсынуға дайын екенін атап өтті.

Сапар барысында Р. Гросси Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевпен, сондай-ақ энергетика және денсаулық сақтау министрлерімен келіссөздер жүргізді, оның нәтижесінде АЭХА-мен ынтымақтастықтың 2023-2028 жылдарға арналған елдік шеңберлік бағдарламасына қол қойылды. Сондай-ақ, Бас директор Өскемендегі АЭХА Төмен байытылған уран банкіне барды.

Анықтама: 2023 жылғы 10 наурызда АЭХА Басқарушылар кеңесі Р. Гроссиді Агенттік басшысы етіп екінші төрт жылдық мерзімге қайта сайлады. Ағымдағы жылдың қыркүйек айында АЭХА-ның жыл сайынғы Бас конференциясы бұл шешімді бекітеді деп күтілуде.

Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттік 1957 жылы БҰҰ жүйесіндегі тәуелсіз үкіметаралық ұйым ретінде құрылған. Қазақстан АЭХА-мен 1994 жылдан бері ынтымақтаса отырып, соңғы технологиялық және ғылыми әзірлемелерге қол жеткізіп, ғылыми-техникалық әлеуетін нығайтып келеді. 2019 жылдан бастап АЭХА Төмен байытылған уран банкі Қазақстан аумағында ядролық отынның халықаралық қоры ретінде әрекет етеді.