ҚР Премьер-Министрі Әлихан Смайыловтың төрағалығымен өткен Үкімет отырысында 2023-2024 жылдарға арналған инфляция деңгейін бақылау және төмендету жөніндегі өзектендірілген шаралар кешені қаралды.

Ұлттық экономика министрі Әлібек Қуантыров өзектендірілген шаралар кешені отандық өнімдерді (азық-түлік, құрылыс материалдары, жеңіл, химия және фармацевтика өнеркәсібі тауарлары және т. б.) сақтау, логистика және бөлшек сауда саласындағы қадамдарды, баға белгілеуді бақылауды, монополияға қарсы және сыртқы сауданы реттеуді көздейтін жедел және орта мерзімді сипаттағы 93 іс-шарадан тұратынын баяндады. Атап айтқанда, әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының, жанар-жағармайдың, көмір мен дәрі-дәрмектің бағасын тұрақтандыру шаралары әзірленді.

Мәселен, ӘКК мен ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер арасында форвардтық келісімдер жасауға көшуді көздейтін тұрақтандыру қорларының жұмысын қайта форматтау , сондай-ақ биыл 17 мың жеңілдікті микрокредит беру, 18 мың жұмыс орнын ашу арқылы ауыл халқының табысын арттыру және «Ауыл аманаты» ауыл шаруашылығы кооперациясын дамыту жөніндегі жобалар іске асырылады. Сонымен қатар СҚО тәжірибесі негізінде жаңа тауарлы-сүт фермаларын құру және жұмыс істеп тұрғандарын кеңейту бойынша 24 жобаны, құс етін өндіру бойынша 19 жобаны және ет өнімдерін қайта өңдеу бойынша 17 жобаны жүзеге асыру жоспарланып отыр.

Бұл ретте картоп пен басқа да көкөністерді сақтау сыйымдылығын арттыру, маусымаралық кезеңде тиімді тауар интервенцияларын жүргізу үшін тұрақтандыру қорларын жүктеу және өнімсіз делдалдарды анықтау бойынша шаралар қабылданатын болады. Ірі өндірушілер мен бөлшек сауда желілері арасында ӘМАТ бағасын төмендету және ұстап тұру, апта сайын ауыл шаруашылығы жәрмеңкелерін өткізу, «Ұлттық тауар өткізу жүйесі» бірыңғай ақпараттық жүйесін құру және басқа да бағыттар туралы келісімдер жасасу бойынша жұмыс жалғасады.

Ауыл шаруашылығы министрі Ербол Қарашөкеев осы жылы ерте пісетін картоп алқабы 10,6 мың гектарға дейін, қырыққабат – 8,3 мың гектарға, сәбіз – 2,2 мың гектарға, пияз – 3,3 мың гектарға дейін ұлғайтылғанын айтты. Негізгі азық-түлік тауарлары бойынша импортты алмастыру мәселесі 2026 жылға дейін АӨК саласында жалпы сомасы 2,8 трлн теңгеге 900 инвестициялық жобаны жүзеге асыру жолымен кешенді түрде шешіледі. Атап айтқанда, 2023 жылы 536 млрд теңге сомасына 291 жобаны іске асыру жоспарланған.

Премьер-Министрдің орынбасары – сауда және интеграция министрі Серік Жұманғарин атап өткендей, мақсатты іс-қимылдар нәтижесінде негізгі азық-түлік бағасының өсу қарқынын тоқтатуға мүмкіндік туды. Соңғы 6 аптада ол 0,1%-дан аспаса, жыл басынан бері 3,4%-ды құрады, ал соңғы 5 жылдың сәйкес кезеңінде ол орташа есеппен 6,4%-ға жетті.

Оның айтуынша, биылғы маусымаралық кезеңде көлемі 139,5 мың тоннаны құрайтын көкөніс қоры жасақталды. Бүгінгі таңда 58,4 мың тонна, оның ішінде 27,5 мың тонна картоп, 11 мың тонна сәбіз, 10 мың тонна пияз және 9,9 мың тонна қырыққабат сатылды. Қазіргі уақытта 2024 жылғы маусымаралық кезеңде бағаның маусымдық ауытқуын реттеу үшін осы жылдың күзгі егін жинау науқанын жүргізу бойынша жұмыс жалғасуда. Бұл мақсатта 100 мың тоннаға жуық көкөніс өнімдеріне қатысты келісімшарт жасалды.

Баяндамашыларды тыңдай келе, Премьер-Министр негізгі мақсат жыл соңына дейін инфляцияны 2 есе төмендету екенін атап өтті. Осыған байланысты мемлекеттік органның әрбір жауапты басшысы Кешенді жоспардың іс-шараларын сапалы орындауға бар күш-жігерін салуы тиіс екендігін талап етті.

«Үкімет пен жергілікті атқарушы органдардың басты міндеті – әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағасын тұрақтандыру. Дегенмен, азық-түлік инфляциясы кейбір әкімдіктердің тиімсіз жұмысын көрсетіп отыр», — деді Әлихан Смайылов.

Ол өткен аптада (11-18 сәуір аралығында) әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағасы 0,1%-ға өскенін атап өтті. Бұл ретте Ақтөбеде, Өскеменде, Семейде, Қызылордада – 0,2%-тен жоғары болды.

«Өңір әкімдіктері әлеуметтік маңызы бар өнімдер бағасына мониторингті күшейтуі қажет. Әсіресе, үстеме бағалардың тиісті 15%-дық мөлшерден асып кетпеуін қадағалау керек. Әкімдіктерде бұл үшін барлық мүмкіндіктер бар», — деді Премьер-Министр.

Ол ішкі нарықтағы отандық тауарлардың үлесін ұлғайтуға күш салу, тауарларды сақтау және тасымалдау ісіне қолдау көрсету қажет екенін айтты.

«Халық қабылданып жатқан шаралардың нақты нәтижесін көруі керек», — деп атап өтті Әлихан Смайылов.

Сонымен қатар өңірлерде форвардтық сатып алу, тұрақтандыру қорлары, айналым схемасын қолдану, монополияға қарсы және саудадағы реттеу шараларының іске асырылуын ерекше бақылауда ұстау маңызды.

«Жергілікті жерлерде бизнеске азық-түлік тауарларының өндірісін ұлғайтуға, сақтау көлемін кеңейтуге, логистикаға, өңдеу өнеркәсібіндегі жобаларды іске асыруға барынша қолдау көрсету қажет», — деп атап өтті ол. 

Сөз соңында Премьер-Министр Кешенді іс-шаралардың орындалу барысын үйлестіруді қамтамасыз ету, сондай-ақ ай сайын жауапты мемлекеттік органдармен бірлесіп оның іске асырылу барысын қарастыру және тиісті шешімдер қабылдау қажет екенін айтты.